Het is technisch mogelijk om gegevens vanuit een kraamzorginformatiesysteem te publiceren of openbaar te maken. Dit bewijs werd geleverd in een proof of concept, een praktijktest. Het kraamzorginformatiesysteem ISK10 van vereniging ICT4Kraam publiceerde gegevens die vervolgens werden omgezet (conversie) in de wereldwijde open standaard FHIR. Deze standaard of dit formaat is nodig om digitale gegevens uit te kunnen wisselen. ISK10 kan dit formaat (nog) niet publiceren. Vandaar dat er een versnellingsoplossing, in dit geval een convertor van ZW-connect, is ingezet. Via deze aanpak is het mogelijk voor andere zorginformatiesystemen en PGO’s om de informatie in te zien (raadplegen).
Met deze mijlpaal is de geboortezorg weer een stap dichter bij het realiseren van een integraal overzicht van de gegevens over de cliënt. De praktijktest sluit aan op de ‘voorbeeldimplementaties’ (zie kader onderaan ‘Wat is een voorbeeldimplementatie?’) die vorig jaar in Noord-Holland werden uitgevoerd met twee verloskundigenpraktijken, een ziekenhuis en een kraamzorgorganisatie. Bij de laatste was het toen alleen mogelijk om gegevens in te zien. Nu kunnen gegevens ook openbaar én leesbaar gemaakt worden voor PGO’s en zorgverleners die met andere zorginformatiesystemen werken. Uiteraard kunnen alleen zorgverleners die toestemming hebben de gegevens inzien.
Kennisdeling
De regionale partnerschappen en de leveranciers van andere kraamzorginformatiesystemen kunnen de opgedane kennis toepassen. Zo wordt de kennis gedeeld en is het niet nodig dat leveranciers van andere kraamzorginformatiesystemen deze technische praktijktesten opnieuw uitvoeren.
De kennis van de proof of concept nemen we op in het Afsprakenstelsel Interoperabiliteit Geboortezorg. Hierin staan alle afspraken en technische specificaties voor de regionale partnerschappen en leveranciers om de gegevensuitwisseling mogelijk te maken.
Toepassen implementatie
De partnerschappen kunnen de inzichten gebruiken bij de regionale implementatie. De leveranciers kunnen hun beschikbare output leveren, waarna deze output geconverteerd of omgezet kan worden naar de eenheid van taal (FHIR, volgens zibs, gecodeerd in SNOMED). Het is niet nodig dat leveranciers meteen hun systemen aanpassen. Dat kunnen zij doen volgens hun eigen ontwikkelagenda.
Versnelling uitwisseling in de praktijk
Met deze praktijktest, en alle technische kennis die in voorgaande jaren is opgedaan, is het mogelijk om digitale gegevensuitwisseling tussen meerdere geboortezorgverleners versneld in de praktijk te brengen.
Hoe werkt het ook alweer?
Hoe ziet de gegevensuitwisseling eruit?
In deze animatie leggen we uit hoe het uitwisselen van digitale gegevens er onder de motorkap uitziet.
Wat is een voorbeeldimplementatie?
Bij een voorbeeldimplementatie toetsen we de uitwisseling in de praktijk, de technische haalbaarheid en de juridische en financiële kaders. De voorbeeldimplementatie laat zien hoe digitale gegevensuitwisseling eruit kan zien tussen zorgverleners onderling en tussen cliënten en zorgverleners. Dit gebeurt in een live-omgeving met zorgverleners die in verschillende informatiesystemen werken. Zij wisselen een beperkte set aan gegevens uit van bestaande cliënten, die hiervoor toestemming hebben gegeven.
Met een voorbeeldimplementatie doen we kennis op met productieklare oplossingen als resultaat. Dat houdt in dat de oplossingen geïmplementeerd kunnen worden in de regio. Voor iedere productieklare oplossing stellen we een implementatiehandleiding op. Hieronder een overzicht van de (technische) weg naar implementatie.
De video’s hieronder laten voorbeeldimplementaties zien in de regio Noord Holland Noord. Hierin wisselen eerst twee verloskundigenpraktijken gegevens uit, daarna sluiten een ziekenhuis en een kraamzorgorganisatie aan.
Wat is publiceren?
Bij publiceren voert een zorgverlener of een cliënt gegevens in, die daarna, onder de motorkap, openbaar gemaakt worden voor een cliënt en andere zorgverleners. Deze kunnen de gegevens dan inzien of raadplegen. Hiervoor is nodig dat de gegevensuitwisseling gestandaardiseerd is, dus bijvoorbeeld in een FHIR-formaat worden omgezet. In deze infographic zie je de informatiestroom om gegevens te publiceren.
Babyconnect zorgt voor de ontwikkeling en documentatie van de methoden voor extractie en conversie. Babyconnect heeft zelf geen producten, het bureau beoordeelt systemen van leveranciers van extractors en convertors en adviseert daarover.
Wat is raadplegen?
Bij raadplegen kun je de gegevens die op dat moment relevant zijn, inzien in je eigen zorginformatiesysteem of PGO. Dit kan door een extra tabblad te openen in je systeem. Je ziet dan in een scherm (een viewer) de gegevens staan. Om dit voor elkaar te krijgen is ook hier standaardisatie van gegevensuitwisseling nodig. In deze infographic zie je de informatiestroom om gegevens te raadplegen.
Babyconnect zorgt voor de ontwikkeling en documentatie van de methoden voor extractie en conversie. Babyconnect heeft zelf geen producten, het bureau beoordeelt systemen van leveranciers van extractors en convertors en adviseert daarover.
Hoe werkt conversie?
Voor gegevensuitwisseling in de gezondheidszorg is de wereldwijde gegevensstandaard FHIR in gebruik, maar in 2021 kunnen nog niet alle zorginformatiesystemen met deze standaard werken.
Een convertor maakt gegevensuitwisseling, met de systemen die de FHIR-standaard (nog) niet gebruiken, mogelijk.
Gebruikers van zorginformatiesystemen kunnen de dossiers invullen en raadplegen zoals ze gewend zijn. Als bijvoorbeeld een verloskundige gegevens invoert in het eigen zorginformatiesysteem en het dossier daarna afsluit, worden de gegevens verstuurd naar de convertor. Bij gebruik van een verloskundig informatiesysteem staan deze gegevens bijvoorbeeld in een ADA-bestand. Een convertor zet dit ADA-bestand om naar een SNOMED-code in de vorm van zorginformatiebouwstenen (zib’s) in de gegevensstandaard FHIR. SNOMED is een internationale standaard die begrippen omzet van leesbare taal naar code en andersom. De gegevens worden vervolgens opgeslagen als in FHIR. In dat formaat zijn de gegevens toegankelijk en vindbaar voor gebruikers van andere zorginformatiesystemen.
Deze omzetting is uitsluitend op basis van code (syntactisch). Er is geen sprake van vertaling van woorden (semantisch). De inhoud van het geconverteerde bestand is daardoor in alle gevallen volledig identiek aan het oorspronkelijke bestand.
Hoe werkt extractie?
Een extractor is een applicatie die gegevens uit de database van een zorginformatiesysteem kan halen. Dat kan nodig zijn als een zorginformatiesysteem (nog) geen gegevens kan aanleveren in SNOMED-code in de vorm van zorginformatiebouwstenen (zib’s) in de gegevensstandaard FHIR. SNOMED is een internationale standaard die begrippen omzet van leesbare taal naar code en andersom. Gegevens die door extractie zijn verkregen, kunnen met behulp van een convertor toegankelijk en vindbaar worden gemaakt voor zorgverleners die andere zorginformatiesystemen gebruiken.
Wat is een viewer?
Een viewer is een venster binnen het zorginformatiesysteem van een zorgverlener waarin hij of zij gegevens van een cliënt kan opvragen en inzien, ook als die gegevens in een ander zorginformatiesysteem/bron zijn opgeslagen. Een zorgverlener kan hierdoor altijd op het juiste moment over de juiste gegevens van de cliënt beschikken, ook als er andere behandelaars zijn betrokken.
De zorgverlener kan in de viewer gegevens selecteren die op dat moment relevant zijn. Denk bijvoorbeeld aan de meest recente gegevens of een reeks van meetmomenten.
De viewer toont deze gegevens zonder een kopie te maken van de oorspronkelijke gegevens. De gegevens zijn daardoor altijd beschikbaar zoals die bij de bron zijn geregistreerd. Bij latere aanvullingen op het dossier (door een andere zorgverlener) is dan altijd duidelijk wat de juiste en meest recente gegevens zijn. De zorgverlener kan via de viewer ook terugkijken welke gegevens op een bepaald tijdstip beschikbaar waren, bijvoorbeeld tijdens een beslissing over een behandeling van drie maanden geleden.